Oh sorry, proficiat!

Mijn broer is jarig en daar word ik dan mee gefeliciteerd.
“Gefeliciteerd met je broer”!
Zo word ik jaarlijks ook gefeliciteerd met de verjaardag van mijn moeder, mijn vader en mijn zus en als het even mee zit ook nog met een paar verjaardagen van vrienden. Het zit er dik in dat ik straks ook gefeliciteerd word met de geboorte van het kind van een vriendin van mij.
En de grap is dat ik er helemaal niets voor hoef te doen, behalve uiteraard te melden dat deze of gene jarig is of een kind op de wereld heeft gezet. Je kunt immers niet verwachten dat Jan en alleman dat zomaar uit zichzelf weet slash onthoudt. Hoe verrassend dat overigens ook zou zijn, maar dat terzijde.

Het is een ingesleten beleefdheidsvorm en wij vinden het niet meer dan normaal. Net zoals het normaal is een verlangenslijstje te maken voor je verjaardag om vervolgens op de bewuste dag één voor één die cadeautjes uit te pakken die je een week tevoren op het lijstje hebt gekrabbeld. Niks raars aan.
Ik ken echter mensen die hier wel van opkeken toen ze voor het eerst kennis maakten met deze oer-Hollandse gewoontes.

Net zo kijken wij op onze beurt op van gewoontes die voor anderen weer heel normaal zijn. In (onder meer) Nigeria is het bijvoorbeeld een vorm van beleefdheid om “sorry” te zeggen wanneer iemand iets naars overkomt. Als iemand struikelt zeg je “sorry”, hoest er iemand of laat iemand iets vallen zeg je ook “sorry”. Niks raars aan. Je betuigt je medeleven, dat is aardig te noemen, meer niet.

Maar wij vinden dat wel raar, omdat we het verkeerd begrijpen. Wij denken dat die nederige Afrikanen zich verontschuldigen voor dingen waar ze helemaal niets aan kunnen doen, de stakkers. In een poging hen het belang van waardigheid bij te brengen roepen wij “maar daar kun jij toch niets aan doen”. Terwijl het daar dus niet om gaat. En dat hebben zij wel door en wij niet.